Her türlü sporu denemiş biri olarak her kanyon fotoğrafı gördüğümde bir heyecanlanıyordum. Kanyon nedir? nasıl yapılır? araştırmaya başladım. Tek başına yapabileceğim birşey değildi ve teknik kanyonlar, teknik öğrenmeden geçilemezdi. Kiminle yapıcam, hangi malzemeyi edinmem gerek, hayatta kalmak için öğrenmem gereken neydi? Evet hayatta kalmak… Bu extrem bir spor çünkü. Hep bana sordunuz. Ben de hevesle anlattım ama artık sorularla başa çıkmak mümkün değil.. Kaleme alma zamanı gelmiş o zaman. Üç yıllık kanyon sporu hayatımda edindiğim tecrübelerimi, değerli hocam Erdal Yalçın’dan da aldığım bilgilerle derledim ve okumanız için yazdım. Bu yazımın bir başka versiyonu Decathlon Türkiye Blog sayfasında da yayımlandı. İster buradan ister Decathlon Blog’dan okuyun ama ille okuyun.
Beni sosyal medya hesaplarımdan takip etmeyi unutmayın 😉 İnstagram: nerdesinbahar
Kanyon Nedir?
Kanyon dediğimizde aklınıza ne geliyor? Umarım alış veriş merkezi değildir. Bir fikriniz yoksa kanyon nedir? bir bakalım. Kanyonlar nehirlerin oluşturduğu geniş vadilerdir. Çok yüksek duvarlı, koridor gibi bir yarığın içinden ilerlersiniz. Öyle yüksek duvarları vardır ki bazen gökyüzünü bile göremezsiniz. Hatta bazen yaban keçileri, yaban domuzları yada ayılar düşer ve maalesef çıkamadıkları için ölürler.
Kanyon ne demek? dersek eğer Kanyon, Dünya yüzeyinde nehirlerce oluşturulmuş derin vadilere denir. Türkçeye Frenk dillerden gelen Kanyon adı, kaynağı İspanyolca asıllı olan cañón kelimesinden gelmektedir.
Kanyonlar binlerce, hatta milyonlarca yıl suyun ve rüzgarın etkisiyle kayaların üzerinde oluşan erezyonlar sonucu oluşmuş derin yarıklar olarak da tanımlanabilir. Bu aşınma sonucunda her iki yandaki duvarların üstünde suyun gücünün resmini izlersiniz. Emin olun ki bir insanın hayal edemeyeceği kadar muhteşem görsel bir sanat oluşturuyor doğa. Çoğu zaman eğer fırsat bulabilirsem derin derin seyrederim bu sanat eserini.
Kanyonlarında değişik türleri oluyor. Kanyonlar kendi arasında ikiye ayrılır.
1) Teknik Olmayan Kanyonlar
Teknik olmayan kanyonlar hiç bir ekipman olmadan yürüyerek geçilebilen kanyonlardır. Dere yürüyüşü gibi de düşünebilirsiniz. Mesela İznik’deki Sansarak Kanyonu böyle bir kanyondur. 55 günlük Ege turumu İznik’ten geçirip kanyona da girmiştim. Tabiki tek başıma değil. Böyle yerlerde asla tek başınıza olmamalısınız. Sansarak Köyü’nde yaşayan Şaban Aydın Sansarak Kanyonu’nda rehberlik yapıyor. O yazıma ve Şaban Amcam’ın iletişim numaralarına şuradan ulaşabilirsiniz. Eğer Kanyon Sporu’na başlamayı düşünürseniz ilk önce teknik olmayan bir kanyonda yürüyüp hoşunuza gidip gitmeyeceğine karar verebilirsiniz.
2) Teknik Kanyonlar
Teknik Kanyonlar ekipman gerektiren, ekipmansız geçilemeyen kanyonlardır. Onlarda kendi içinde ikiye ayrılır.
a- Kuru Kanyonlar
Kuru kanyonlar, ip inişlerinin teknik çalışmalarını da yapabileceğiniz dik duvarlı kanyonlardır. Kuru kanyonlar hiçbir zaman tamamen kuru olmazlar. İçlerinde yer yer su havuzları olabilir. Kelebekler Kanyonu’nun yukarısındaki Sarpdere Kanyonu’nda olduğu gibi. Kanyon kuru diye normal kıyafetlerimizle girdik. İlk başta bir yerde su vardı. Oradan geçmeye çalışırken, beni tutan arkadaşımın üstüne düşmem ve kanyonun geri kalanını belden aşağım komple ıslak geçmem efsanedir. Kanyonda başka su olmaması da başka bir traji komik olay. Orada ıslanmasam o kadar donmayacaktım. O yazıma şuradan ulaşabilirsiniz.
Türkiye’de Kuru Kanyon denildiğinde ise ilk akla gelen Yarıkkaya Kanyonu’dur. Yarıkkaya Kanyonu, ICT Canyoning tarafından 100 yıl dayanacak şekilde kalıcı boldlanmıştır. Yirmi yedi tane irili ufaklı inişi bulunan Yarıkkaya Kanyonu, kanyon sporcusu yetiştiren dernekler ve ICT Spor Klübü tarafından da eğitim kanyonu olarak kullanılmaktadır. Bu spora başlayan her kanyon sporcusu adayı o kanyonu geçmelidir. Kas hafızanızın oluşması için bu çok önemlidir. Yarıkkaya Kanyonu yazım için ise buraya tıklayabilirsiniz.
b- Sulu Kanyonlar
Sarp ve dar kanyonlar yani sulu kanyonlarsa benim en sevdiğim atlamalı, zıplamalı, şelalelerden inmeli yani atraksiyonlu kanyonlardır. Sulu kanyonlarda adrenalin, eğlence ve risk hepsinden fazladır. Çok dikkat gerektirir. İşin şakası gerçekten yok.
Ülkemizde en çok bilinen kanyonlar nerelerdedir? diye bir soru soracak olursak ilk başta herkes Valla Kanyonu (Kastamonu) der. Valla Kanyonu ülkemizde tek ölümlü vaka olduğu için bu kadar çok bilinir. Orada ölen merhum sevgili dağcı arkadaşımız Anıl Bakar kanyon sporcusu değildi. Ölümü de hakikaten talihsizlikti. Onun ölümü bu sporun Türkiye’de duyulmasına vesile olmuştur. O zamanlar kanyonların bu kadar tehlikeli yerler olduğu ülkemizde bilinmiyordu. Valla Kanyonu’nda öldüğü yerde bir plaket çakılıdır. Nur içinde yatsın. Bu yazdıklarım gözünüzü korkutmasın. Eğer oyunu kurallarına göre oynarsanız kimseye birşey olmaz.
Ülkemiz kanyon bakımından oldukça zengin bir ülke. Sulu Kanyonlara örnek verecek olursak en çok bilinenler ; Tazı Kanyonu, Horma Kanyonu, Kaputaş Kanyonu, Harmandere Kanyonu, Bozudere Kanyonu gibi sayısız kanyona sahibiz. Kaputaş Kanyonu yazıma şuradan, Kelebekler Kanyonu yazıma ise buradan ulaşabilirsiniz. Kanyon sekmesi altında başka kanyon yazılarıma da ulaşabilirsiniz. Bu yazıyı yazmaya başlayıncaya kadar bende bilmiyordum bu kadar çok kanyon yazısı yazdığımı ama iyi ki yazmışım. Amatör bir sporcunun gözünden ülkemdeki kanyonların hikayesi yazılmaya başlanmış ve fotoğraflarla gösterilmiş. Ben bu spora ilk başladığımda teknik raporlardan başka yazıya ulaşamamıştım.
Kanyon Sporu Nedir?
Canyoning spesifik bir çevrede uygulanan outdoor ve keşfe dayanan spor kategorisine ait bir dağcılık faaliyetidir. Kanyon sporu tek başına yapılabilen bir spor dalı değildir. Öncelikle kanyon sporunun extrem bir spor olduğunu bilmeniz gerekiyor. İşin şakası yok. En az 4 kişi olması öngörülmüştür. Bu, herhangi bir acil durumda, bir kişinin yaralının yanında kalması, diğer iki kişinin yardım çağırması amacıyla düşünülmüştür. Dalıştaki gibi değil mi? Dalışta sadece yıldızlar yada kıdemler değişir. Kanyonda böyle bir yıldızlı derecelendirme bulunmuyor. Kanyon sporcusu zamanla tam donanımlı deneyimli hale geliyor. Rehber oluyor. Kanyonlarda öncülük ediyor.
Kanyon aşağı doğru geçmeye ve doğal engelleri aşmaya dayalı bir spordur. Kanyonda tırmanma yoktur. Hep iniş yaparak ilerlersiniz. Zorunlu haller dışında asla tırmanmazsınız. Ne zaman kanyon desem tırmanmayla ilgili bir yorum yada temenni alırım. Kanyon Sporu’nun Türkiye’de az biliniyor hatta bilinmiyor oluşundan kaynaklanıyor bu. Bunu o zaman açıklamak ve görünür hale getirmek gerekiyor. O zaman yeteneklerime güvenip bunu anlatmak kısmını üstleniyorum. Ben kanyonda tırmanma yok diye her seferinde söylemekten bıkmıycam. Ben bunu öğretmeyi misyon edindim.
Kanyonda Kullanılan Teknik Malzemeler Nelerdir?
Kanyon Sporu’nun extrem bir spor olduğunu daha önce yazdım. Extrem olan herşeyin de ekipmanı olur. Teknik kanyonlar teknik malzeme olmadan geçilemez. Kanyon sporundaki ekipmanlara göz atacak olursak eğer;
1- Neopren dalış elbisesi (en az 5 mm) Yaz kış farketmez 5 mm olmalı. Soğuk suyun içinde üşümenizi önler. Hipotermiye girmek istemeyiz değil mi? Haziran ayında 2 mm shorty (kısa kol ve paçalı dalış elbisesi) ile kanyona giren ve titremekten duramayan insan gördüm. Uyardığımızda “üşümem” demişti. İnanın bana donarsınız. Kanyon içleri pek güneş almaz ve koridor gibi olduğu için rüzgarlı olabilir.
2- Neopren çorap (en az 3 mm, daha soğuk havalarda 5 mm) Bu çorabı yaz kış botun içine giyiyoruz.
3- Kış Kanyonları için neopren eldiven ( en az 3 mm) Neopren eldivenler bir kanyonu çıkaramıyor maalesef. Kanyon için üretilmiş malzeme değil. Parçalanması gayet doğal. Biz bunu işçi eldiveninin altına giyip üşümeyi engelliyoruz. Üstünde işçi eldiveni neopren eldiveni koruyor.
4- Avuç içi lastik kaplı işçi eldiveni . Pahalı, kaliteli birşey almanıza gerek yok. Sıkı bir kanyonda parçalanır zaten. Aşağıya düşmesi, kaybolması, parçalanması ihtimaline karşı yanınıza yedek eldiven alın mutlaka. Eldivensiz yüksek inişler elinizi yakar.
5- Altı kaymayan, bileği saran, mümkünse su GEÇİREN bot.
Evet su geçirmesi önemli. En çok kafanın karıştığı yer burası oluyor genelde. Su girmeli ve çıkmalı. Komple su içinde saatler geçiriliyor. Ayakların kuru kalması mümkün değil. Hal böyle olunca da su geçirmeyen bot ne kadar anlamsız kalıyor değil mi? (Türkiye’de orjinal kanyon ayakkabısı satışı bulunmuyor. ICT Canyoning kanyon ayakkabısını icat! etmek zorunda kaldı)
7- Kanyon kemeri ( Türkiye’de satışı bulunmuyor. Tırmanış kemeri kullanıyoruz yada yurtdışına gittiğimizde alıyoruz. Brandası olmayan kemerlere branda imalatı kulübümüz tarafından yapılıyor.
8- 2 uçlu göbek bağı. Uzun olan kilitli karabina, kısa olanı kilitsiz karabina (Bunu biz yapıyoruz. Yurt dışında cow tail yani sığır kuyruğu deniliyor. Biz ona göbek bağı adını verdik.) Bu sizin iniş yapacağınız uçurumda başınıza birşey gelmemesi için emniyete girmenize yarar. Bununla istasyona bağlanırsınız. Ayağınız kayarsa yada birisi size çarparsa aşağı düşme riskinizi ortadan kaldırır.
9- Dağcılık standarlarına uygun kask. Üstünde kafa feneri takılabilenler tercih edilir.
10- Su geçirmeyen kafa feneri. Geceye kaldığımız kanyonlarda hayat kurtarır.
11- 1 kilitli karabinayla kullanılan iniş aleti 1 adet . Sekizli, Pirana veya kendi ürettiğimiz Spider iniş aletini kullanıyoruz. Hocalarımızın deneyimlerinden yola çıkarak Türkiye’de ürettikleri Spider kullanım kolaylığıyla öne çıkıyor ve artık onu kullanıyoruz. Dünyadaki diğer kanyon sporcuları da Spider satın almaya başladı.
Bu malzemelerin çoğu ICT Canyoning Spor Klübü tarafından karşılanıyor. Malzemeler cüzi bir ücrete tabi. Eğer bu sporu yapmaya karar verirseniz kişisel malzemenizi tamamlamanızı öneririm. İlk başta almayın. Malzemeler pahalı. Çoğu Türkiye’de bulunmuyor zaten. Boşu boşuna masraf. Sonra insan evde koyacak yer bile bulamıyor.
Tecrübeli Kanyoncu Malzemeleri
Bu malzemeler ilk başlayan bir canyoneer için yeterli. Daha tecrübeli kanyoncularda ipler, bu ipleri taşımak için su tahliyesi olan çantalar, bu çantaların içinde kuru kalması gereken malzemeleri (telefon, acil durum battaniyesi, ilk yardım seti, kafa feneri, yedek piller, kuru kıyafet, yiyecek ve kişisel malzemeler) koyabilecekleri bu iş için üretilmiş kapağı vidalı bidonlar bulunur. Göğüs yada el cumarı da aslında gerekli malzemeler arasındadır. Herhangi bir ters durumda indiğiniz yerden yukarı çıkmanız gerekebilir. 60 metrelik şelaleyi düşünün. Göğüs yada el cumarı olmadan yukarı tırmanmanız mümkün değil.
Türkiye Kanyon Sporunun Neresinde?
Kanyonlar ve kullanmamız gereken malzemeler hakkında kısacık bilgilendiysek eğer, ülkemizde kanyon sporu nasıl yapılıyor bir göz atalım. Eğitim almadan elimizi kolumuzu sallayarak kanyonlara giremeyiz. O zaman bize bu sporu öğrenebileceğimiz, birlikte yapabileceğimiz kanyoncu arkadaşlar gerekir. Ülkemizde kanyon sporunu yapan ve öğreten dernekler ve bir tanede spor kulübü bulunmaktadır. Ben ilk başta ücretli bir Kanyon Derneği’ne yazıldım. Üç aylık kursun aylığı 200 liraydı. (Toplam 600 TL 2018 Fiyatı) Daha sonra bir arkadaşımın yönlendirmesiyle ücretli derslerden vazgeçip tamamen ücretsiz eğitim veren bir kanyon derneğine katıldım. İlk başta herşey güzel gibiydi. İlerleyen zamanlarda eksiklikler farkettim. En son, kanyonda yaşanan bir kazanın ardından gerçekleşen kurtarma operasyonunu görünce bu sporun böyle yapıldığı konusunda tereddütlere düştüm. Yanlış anlama olmasın. Kazada kanyon derneğinin kabahati yok. Kanyonlar kazaya çok açıktır. Kazalar ne kadar önlem alırsanız alın, olur. Normal hayatta da öyle değil mi? Benim gözlemlerim başkaydı. O kurtarma hikayesinin yazısına şuradan ulaşabilirsiniz.
ICT Canyoning – İstanbul Kanyon ve Doğa Sporları İhtisas Kulübü
Daha sonra araştırmaya başladım. Kimseye birşey olmadan bu sporu yapmanın bir yolu olmalıydı. En son edindiğim tecrübeyle bu sporu yapmak isteyen sporculara önerebileceğim kulüp, İstanbul Kanyon ve Doğa Sporları İhtisas Kulübü’dür. Türkiye’de kanyon eğitimi veren diğer kanyon dernekleri bulunmakla birlikte Dağcılık Federasyonu’na bağlı spor kulübü ICT Canyoning’dir. Herhangi bir kar amacı gütmeyen spor kulübü ayrıca kanyon sporcuları yetiştirmektedir. Dersler için çok küçük bir ücret almaktadır. Düzenlediği etkinlikler paylaşım usülüdür. Para kazanan bir tur şirketi değildir. Hatta üye olan üyelerine etkinlikler daha indirimlidir.
İstanbul Kanyon ve Doğa Sporları İhtisas Kulübü (ICT Canyoning) kanyon sporunu dünya standartlarında yapan, ayrıca ülkemizdeki kanyonları kendi bütçesinden boldlayan bir spor kulübüdür. İyi boldlanmamış yada hiç boldlanmamış bir kanyon geçtiğinizde yapılan işin önemini çok daha iyi anlayabiliyorsunuz. Ict Canyoning, Türkiye’de Kanyon Sporu’nun ( Canyoning) bilinirliliğini arttırmak, teknik yeterliliğini yükseltmek, kanyon sporcu (canyoneer) sayısını arttırmak, Türkiye’deki kanyonları güvenli ve emniyetli sportif geçişlere uygun, kalıcı boldlamak ve rotalamak, teknik raporlarını çıkarıp dökümantasyonlarını yapmak amacıyla kurulmuştur. Kulüp yurtiçinde ve yurtdışında sportif kanyon geçişleri düzenlemektedir.
ICT Canyoning sosyal medya hesapları:
İnstagram: ictcanyoning
Facebook: ictcanyoning
ICT Canyoning Başkanı Erdal Yalçın iletişim: 0532 321 01 01
ICT Canyoning etkinliklerini ict.org.tr web sitesinden takip edebilirsiniz. Etkinliklere katılabilmek için siteye üye olmanız gerekiyor. Siteye üye olmak ücretli değil. Siteye şuradan ulaşabilirsiniz.
Kanyon sporunu yapmaya karar verenler sporcularının mutlaka okunması gerekli:
Kanyonculuk tehlikeli bir spordur. Ölüm ya da ciddi yaralanma yaşayabilirsiniz. Güvenliğiniz etkinlik sorumlusunun talimatına bağlı olarak, sizin kanyonculuk kabiliyetiniz, deneyim ve kendi kararınıza göre değişir. Güvenli kanyon tekniklerini öğrenmek için eğitim almalısınız. Eğer eğitimsiz bir şekilde kendi başınıza kanyona girmeye kalkarsanız, sonucunda ciddi yaralanmalar hatta hayati tehlikelerle karşılaşabilirsiniz. Kanyonculuk güvenliğinde yeterli olduktan sonra bile kendinizi geliştirmeye devam etmeli ve bu sporun bir ekip işi olduğunu unutmamalısınız. Küçük bir hata hayatınıza mal olabilir. Bu eğitime başlamanız, kendi sorumluluğunuzu ve güvenliğinizi almak için bir adım attığınızı gösterir. Sorumluluk tamamen size aittir.
Tüm bu yazılanlar kesinlikle gözünüzü korkutmasın. Gerekli eğitimler alındıktan ve gerekli ekipmanınız tam olduğunda tüm herşeyi kontrol altına alabilirsiniz. Geriye doğal bir aqua parkta atlayıp zıplamak ve eğlenmek kalıyor. Adrenalinin doruklarında, suyun ve doğanın iyileştici gücü ile birlikte yaşadığınızı dibine kadar hissedeceğiniz bir tecrübe olacak. Bana inanın…
Negatif iyonlar insan bünyesinde doping etkisi yaratır ve pek çok hastalığın iyileştirilmesinde etkilidir. Kanyonlar insanların kolaylıkla ulaşamadığı yerler olduğu için negatif iyonların en çok olduğu yerlerdir. Bekleme sürelerinizde eldivenlerinizi çıkarıp suya, taşa bol bol dokunun. Bu negatif iyonları vücudunuza alın. Doğadan eve dönüşte bu kadar mutlu olmanızın sebebi bu negatif iyonlardır. Doğa insanı iyileştirir cümlesi rastgele söylenmiş havalı bir cümle değildir. Doğa sizi hakikaten iyileştiriyor.
Kanyonlarda görüşmek üzere…
2011’de tam zamanlı işinden istifa edip tutkusu olan seyahat etmeyi iş haline getirdi. 2017 yılından beri Hürriyet Seyahat’te gezgin yazar, 2018’den beri de blogunda yazılar yazıyor. Blog ilk etapta gazetedeki yazılarının arşivi olarak düşünüldü ancak daha sonra istediği gibi özgür yazmanın tadına vardı. Gezdiği yerler kadar yollarda tanıştığı, dokunduğu hayatlarında hikayesini yazıyor. Belki bir gün bir hikayenin kahramanı da siz olursunuz kim bilir?
